In de film Limitless (2011) is Eddie Morra een New Yorker-schrijver in een diepe crisis: hij werd gedumpt door zijn vriendin en hij heeft al een hele tijd geen enkele regel kunnen samenstellen voor de nieuwe roman die hij van plan is. Hij wordt gevraagd om een experimentele pil te nemen en krijgt plotseling ongekende, bijna bovenmenselijke mentale vermogens: hij wordt een genie. Dingen voor Morra worden dan opnieuw gecompliceerd (zoals in alle films met iets nieuws en schijnbaar ongelooflijk effectief), maar het idee van een pil die super intelligenter maakt, heeft de smartdrugs weer populair gemaakt, de stoffen die onze cognitieve vaardigheden zouden moeten vergroten. Hun markt breidt zich uit, met een wereldwijde omzet die in 2019 alleen al meer dan een miljard dollar bedroeg. In Silicon Valley werden start-ups geboren om nieuwe noot-noöctica te ontwikkelen, maar ondanks de grote belangstelling en miljoenen uitgegeven door investeerders, is er tot op heden nog steeds weinig wetenschappelijk bewijs om met zekerheid te zeggen of een pil om mentale capaciteit te verbeteren echt werkt.
Waar komen noodtrops of smartdrugs vandaan?
Het nootropische woord werd voor het eerst gebruikt in de jaren zestig en zeventig door de Roemeense chemicus en psycholoog Corneliu E. Giurgea, die speciale onderzoeken had gedaan naar het onderzoek naar stoffen om de menselijke geest te stimuleren en de cognitieve vaardigheden ervan te vergroten. “Nootropic” komt van de Griekse woorden “noos” (geest) en “tropein” (verandering, verandering). Een stof wordt op deze manier gedefinieerd als de afgifte van neurotransmitters, enzymen en hormonen, de zuurstoftoevoer naar de hersenen en de groei van sommige delen van het zenuwstelsel toeneemt. In de loop der jaren zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gewijd aan de smartdrugs, die in sommige gevallen enig voordeel hebben opgeleverd, hoewel de gerapporteerde effecten over het algemeen nog niet op een uitgebreide en betrouwbare manier door medisch onderzoek zijn geverifieerd.
Supplementen en geneesmiddelen
Er zijn in feite twee klassen van smartdrugs, hoewel producten met tussenliggende kenmerken en die op beide categorieën zijn gebaseerd, wijdverspreid zijn.
- De eerste is die van supplementen en natuurlijke producten: ze bevatten extracten van kruiden, peulvruchten, blaffen en voedingsmiddelen met voedingsstoffen die theoretisch de hersenactiviteit bevorderen. Deze producten worden in de apotheek verkocht zonder recept en in toenemende mate in supermarkten en reformwinkels, of direct online door een aantal gespecialiseerde bedrijven. Hun effectiviteit wordt in twijfel getrokken, omdat ze in feite voedingsstoffen bieden die met een normaal dieet kunnen worden ingenomen, zolang het maar gevarieerd en in balans is.
- De tweede klasse van smartdrugs is samengesteld uit echte geneesmiddelen, vaak al op de markt en voor specifieke doeleinden, bijvoorbeeld om de effecten van degeneratieve ziekten zoals Alzheimer en Parkinson te verlichten, of om aandachtstekorten of andere klinische aandoeningen zoals hypoxie, het gebrek aan zuurstof in de cellen. Het gebruik ervan in lage doses kan enig effect hebben bij gezonde mensen, maar hun recept voor andere doeleinden dan het behandelen van een specifieke ziekte is lange tijd een onderwerp van discussie op medisch gebied geweest, vooral omdat de gebruikte geneesmiddelen verschillende soorten bijwerkingen hebben en het risico om een verslaving te ontwikkelen.
Piracetam
Hij is de meest bekende en gebruikte smartdrug en de eerste die door Giurgea en zijn collega’s als zodanig is geïdentificeerd. Het is een cholinerge stof, een stof die een neurotransmitter genaamd acetylcholine beïnvloedt, en bijgevolg op de delen van de hersenen waarin deze actief is. Acetylcholine speelt een belangrijke rol in cognitieve processen, van calculus tot abstract denken tot creativiteit, en het beïnvloedt ook het memoriseren van dingen. In theorie kan het garanderen van een constant niveau van deze neurotransmitter de hersencapaciteit vergroten, waardoor het normale verval van deze component wordt tegengegaan. Zoals bijna alle andere substanties die ons lichaam laten werken, is de eerste bron om neurotransmitters in voldoende hoeveelheden te produceren voedsel:
Piracetam heeft effecten op verschillende neurotransmitters en verhoogt het metabolisme van hersencellen, volgens sommige studies, versnellen de transmissie van informatie zelf in de hersenen. Het wordt gebruikt om de effecten van de ziekte van Alzheimer, dementie en dyslexie te verlichten, terwijl het nog steeds onduidelijk is of het effecten heeft bij aandachtsstoornissen bij kinderen met ADHD, attention deficit hyperactivity disorder.
In de Verenigde Staten wordt piracetam verkocht door verschillende farmaceutische bedrijven en is het in de handel brengen gratis, terwijl in Europa, om het te gebruiken, het noodzakelijk is om naar de apotheek te gaan met een recept van uw arts. Zoals alle geneesmiddelen kan dit na inname tot tal van veel voorkomende en minder vaak voorkomende bijwerkingen leiden: nervositeit, depressie, slaperigheid en hypotensie. Overdosering is gevaarlijk en dezelfde dosering voor diegenen die proberen hun cognitieve vaardigheden te verbeteren, moet zorgvuldig worden gekalibreerd: dat van neurotransmitters is een zeer delicaat evenwicht en buitensporige onevenwichtigheden moeten worden vermeden. Een overmaat acetylcholine leidt bijvoorbeeld tot het tegenovergestelde effect en een tijdelijke vermindering van de mentale capaciteit.
Amfetaminen
Amfetamines worden al tientallen jaren in de geneeskunde gebruikt voor verschillende doeleinden, vooral vanwege hun eetlustonderdrukkunde effect (nuttig in diëten voor mensen met ernstige obesitasproblemen) en voor de behandeling van psychische stoornissen, zoals aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit of narcolepsie. Het wordt gebruikt, illegaal en met ernstige gezondheidsrisico’s, als verdovende stof en voor doping. Bij lage doses en onder medisch toezicht worden amfetaminen soms voorgeschreven om de concentratie en het geheugen te verbeteren. Deze praktijk is niet wijdverspreid in Europa, terwijl het wordt bevestigd in de Verenigde Staten, waar echter in de wetenschappelijke gemeenschap periodiek twijfels en bezwaren rijzen over de wenselijkheid van het toedienen van stimulerende middelen van dit type aan gezonde volwassenen.
Een van de geneesmiddelen die het meest wordt gebruikt om de cognitieve vaardigheden te verbeteren, is Adderall, een combinatie van twee paren moleculaire entiteiten (enantiomeren) van amfetamine – die een toename in de activiteit van norephrine en dopamine neurotransmitters veroorzaken – en sommige minerale zouten. Het primaire gebruik van het medicijn is voor aandachtsstoornissen en narcolepsie, maar veel artsen schrijven het voor aan hun patiënten die hun concentratie willen verbeteren. Het is een medicijn dat meestal wordt ingenomen door studenten, managers en degenen die conceptwerk doen.
Zoals alle psychiatrische geneesmiddelen moeten Adderall en andere geneesmiddelen op basis van amfetaminen met grote voorzichtigheid worden genomen en onder toezicht van uw arts. Ze worden niet aanbevolen bij patiënten met drugs- en drugsverslaving, bij diegenen die problemen hebben met angst of hartaandoeningen. Amfetamines hebben tal van bijwerkingen en overdoses hebben het tegenovergestelde effect, waardoor cognitieve vaardigheden worden verminderd.
Smartdrug start-ups
Hoewel het gebruik van smartdrugs in Europa nog steeds zeer beperkt is, of beperkt is tot de inname van voedingssupplementen, is het gebruik in de Verenigde Staten meer verspreid, dankzij de mogelijkheid om sommige versies zonder recept te nemen. In de afgelopen paar jaar zijn in Silicon Valley verschillende start-ups gecreëerd die de logica toepassen die wordt toegepast op onderzoek, ontwikkeling en verkoop van technologische producten in deze sector.
Nootroo verkoopt al een behandeling: twee pillen, één met “gouden formule” en de andere met “zilveren formule”, elke dag afwisselend ingenomen. Volgens de start ups kunnen ze na verloop van tijd de aandacht, het geheugen en de cognitieve functies verbeteren. De gouden pillen bevatten de “noopept”, een stof die in Rusland is ontwikkeld en die volgens Nootroo het geheugen helpt ontwikkelen, terwijl de zilveren pillen phenylpyracetam bevatten, een familielid van de piracetam.
In tegenstelling tot andere start ups en bedrijven die smartdrugs al enige tijd verkopen, definieert Nootroo zijn producten nooit als “voedingssupplementen”, maar als stoffen voor “onderzoeksdoeleinden voor neurologische wetenschappen”. Op deze manier kunnen de pillen fenylpyracetam en andere stoffen bevatten zonder problemen te hebben met de Food and Drug Administration, het lichaam dat de verspreiding van medicijnen reguleert in de Verenigde Staten.
Werken smartdrugs echt?
Tot op heden zijn studies over smartdrugs en hun effecten beperkt en er zijn niet veel elementen om met zekerheid te zeggen welke de beste voordelen geven en in hoeveel tijd. De chemische reacties die de hersenfunctie laten functioneren, zijn ontelbaar, met elkaar geïntegreerd en onderhouden door tamelijk variabele balansen afhankelijk van de omstandigheden en taken die moeten worden uitgevoerd. Denk maar aan de psychotrope geneesmiddelen die tot nu toe zijn ontwikkeld om depressie te behandelen en andere neurologische aandoeningen: artsen en onderzoekers kennen de effecten, maar in veel gevallen negeren ze precies de mechanismen die ze mogelijk maken. Een stimulerende en opwindende substantie kan werken in één persoon en volledig nutteloos zijn in een andere, voor dezelfde behandeling. Studies op dit gebied worden ook gecompliceerd door het placebo-effect, waarvoor als men ervan overtuigd is dat een stof de concentratie verhoogt, zelfs als het alleen maar een limonade is, zelf-suggestie van dien aard is dat het de eigen opbrengst beïnvloedt. De variabelen zijn talrijk en kunnen niet met zekerheid zeggen dat een smartdrug werkt, gebaseerd op de huidige kennis.
Heb ik smartdrugs nodig?
Naast het zich bewust zijn van hun subjectieve effect, moet men zich, alvorens toevlucht te nemen tot smartdrugs, zich afvragen of men voldoende zorg heeft voor zijn lichaam, en bijgevolg voor de hersenen. Een gezonde volwassene, die een matige lichaamsbeweging heeft, een voldoende aantal uren slaapt (7-8) en een voldoende gevarieerd dieet heeft, geeft al de middelen die hij nodig heeft om goed te functioneren, naar best vermogen. Er is geen pil die dingen intelligenter maakt of fenomenen onthouden dingen, net zoals er niet slechts één voedsel is dat de cognitieve vaardigheden verbetert: het is de set van verschillende voedingsstoffen die de activiteit van het zenuwstelsel begunstigt. Het gebruik van supplementen kan nuttig zijn in tijden van bijzondere stress, voor degenen die voordelen van een soort, echt of het resultaat van zelf-suggestie hebben opgemerkt.
Heb jij of iemand die je kent ervaring met smartdrugs? Wij zijn benieuwd naar jullie reacties.
