Ben je op zoek naar een nieuwe woning en wil je een monumentaal pand kopen? Dan is het goed om te weten wat beschermd erfgoed kopen precies inhoudt. Het kopen van een monumentaal pand brengt namelijk specifieke plichten en beperkingen met zich mee. In deze blog over een monumentaal pand kopen, geven we je graag meer informatie over het kopen van een monumentaal pand en waar je op moet letten als je een beschermd monument te koop ziet.
Wat is beschermd erfgoed?
Een beschermd monument of beschermd erfgoed is een gebouw of object met een bijzondere historische of culturele waarde. Het kan niet alleen gaan om bijvoorbeeld kerken, kastelen, molens of bruggen, maar ook om bepaalde historische dorpsgezichten die het beschermen waard zijn. Deze panden zijn beschermd door de overheid en mogen niet zomaar verbouwd of gesloopt worden. Dit betekent dat er bepaalde plichten en beperkingen gelden. Men mag uiteraard wel een monumentaal pand te koop aanbieden en je mag ook een monumentaal pand kopen, maar als bezitter dien je met een aantal regels rekening te houden.
Plichten als bezitter van beschermd erfgoed
Wil je een monumentaal pand kopen, weet dan dat er verschillende verplichtingen en beperkingen bij komen kijken. Er zijn twee belangrijke plichten waar je rekening mee moet houden: het actief behoudbeginsel en het passief behoudbeginsel. Het actief behoudbeginsel houdt in dat je als eigenaar verantwoordelijk bent voor het tijdig uitvoeren van werken die bijdragen aan de instandhouding, het beheer, de beveiliging, de herstelling en het onderhoud van het monument. Het passief behoudbeginsel betekent dat je geen handelingen mag stellen die de erfgoedwaarde kunnen aantasten. Verder mag je wel gewoon monumentale panden te koop of te huur aanbieden, kan je er rechten op vestigen en zal je bij een beschermd rijksmonument kopen een hypotheek op het pand kunnen vestigen. Dit alles zolang je maar blijft voldoen aan de twee genoemde beginselen.
Andere aandachtspunten bij een monumentaal pand kopen
Zie je een of meerdere monumentale gebouwen te koop en overweeg je de aanschaf hiervan? Weet dan dat er nog een aantal andere zaken zijn waar je rekening mee moet houden. Voor veel ingrepen heb je bijvoorbeeld een vergunning nodig. De exacte regels verschillen per soort erfgoed (bv. beschermd monument, beschermd stads- of dorpsgezicht, werelderfgoed…). Het is daarom belangrijk om altijd goed informatie in te winnen. Er zijn ook voordelen verbonden aan een monumentaal pand kopen. Er zijn bijvoorbeeld vrijstellingen voor bepaalde eisen met betrekking tot de renovatieverplichting voor residentiële gebouwen (bereiken van een goed energielabel).
In ieder geval kan je niet onbewust een gemeente monument kopen of een monumentaal pand kopen. Er is namelijk sprake van een informatieplicht. De eigenaar en de notaris hebben een informatieplicht bij het opstellen van overeenkomsten of akten. Dit houdt in dat men in de overeenkomst of de akte moet vermelden dat het gaat om een beschermd goed en wat de gevolgen hiervan zijn. Deze verplichting geldt onder meer bij het verkopen of bij het vestigen van een opstalrecht. Ook als een makelaar monumentale panden aanbiedt, zal hij hier duidelijk over informeren.
Financiële gevolgen van een monumentaal pand kopen
Een monumentaal pand kopen, vergt een financiële investering. Door de verplichtingen die aan een monumentaal pand verbonden zijn, kan de koopprijs lager uitvallen. Maar door de historische of monumentale waarde kan ook het omgekeerde gelden. Een onafhankelijke waardering door een expert is aan te raden. Weet wel dat je bij een monumentaal pand kopen ook recht hebt op allerlei voordelen. Je kunt bijvoorbeeld recht hebben op een verlaging van het verkooprecht indien je overgaat tot een monumentaal pand kopen. Het is zeker niet het enige voordeel. Ook een verlaging van de schenkbelasting is mogelijk. Tevens kun je in aanmerking komen voor financiële ondersteuning in de vorm van een erfgoedlening of een erfgoedpremie.
Er zijn voorwaarden verbonden aan de vermindering van het verkooprecht bij het kopen van een monumentaal pand. Neem bijvoorbeeld de vermindering van het verkooprecht van 12% naar 6%. Daarvoor moet het pand een beschermd monument zijn en moet de koper bepaalde verplichtingen nakomen. Indien het beschermd monument de enige eigen woning van de koper is, kan het verkooprecht worden verlaagd naar slechts 1%.
Informatie inwinnen bij het kopen van een monumentaal pand
Het is in ieder geval belangrijk om je goed te (laten) informeren indien je een monumentaal pand te koop ziet. Op deze manier voorkom je dat je voor verrassingen komt te staan en kan je optimaal genieten van de prachtige historische waarde van je nieuwe woning. Schakel eventueel een makelaar voor monumentale panden in. Deze makelaar is hierin gespecialiseerd en heeft ervaring met het kopen en verkopen van beschermd erfgoed.
Tot slot is het van belang om te weten dat het onderhoud van een beschermd monument vaak kostbaar is en dat er beperkingen kunnen zijn als je overgaat tot de verbouwing of de renovatie van het pand. Echter, met de juiste kennis en voorbereiding kan het kopen van een monumentaal pand een unieke en waardevolle ervaring zijn, zowel op historisch als financieel gebied.
