Vermoedens zijn slechts vermoedens. Om onze beweringen ook effectief hard te maken, zullen we met bewijzen op tafel moeten komen. Werkgevers durven daarom wel eens beroep te doen op een privédetective. Op die manier wensen ze bijvoorbeeld na te gaan of die werknemer heimelijk en ‘in het zwart’ aan de slag gaat bij een concurrent. Iets wat uiteraard verboden is door de non-concurrentieclausule in de arbeidsovereenkomst. Een privédetective inschakelen kan dan een goede oplossing zijn. Toch is het belangrijk om volgende aandachtspunten grondig door te nemen.
Verslag van privédetective is een feitelijk vermoeden
In eerste instantie moet je weten dat het verslag van een privédetective geen wettelijke bewijskracht heeft. De rechter moet het dan ook behandelen als een zogenoemd “feitelijk vermoeden”.
In de praktijk kan je dat euvel eenvoudig wegwerken door de vaststellingen te laten doen door een gerechtsdeurwaarder. De privédetective zal dan het vooronderzoek verrichten en het patroon van de werknemer in kaart brengen. Zo zal de privédetective bijvoorbeeld kunnen aangeven dat de werknemer iedere zaterdag tussen 7u45 en 8u00 de gebouwen van de concurrent betreedt. Op dat uur zal de gerechtsdeurwaarder dan de noodzakelijke vaststellingen doen.
Uiteraard kan je ook aan de privé detective vragen om alsnog extra bewijsmateriaal te verzamelen, bijvoorbeeld voor wanneer de gerechtsdeurwaarder uiteindelijk geen vaststelling kan doen. Denk onder andere aan fotomateriaal en een verslag van de vastgestelde feiten. Eventueel kan je ook zelf het rapport van de privédetective extra bewijskracht laten toekennen. Zo kan je aan derden vragen of ze het verhaal van de detective voor jou kunnen bevestigen.
Opletten met de privacy van de medewerker
In een uitspraak van het Arbeidshof werd er eerder dit jaar op gewezen dat de bepalingen van de Privacywet ook hier gerespecteerd moeten worden. Zo is een privédetective niet automatisch vrijgesteld van de verplichting om de medewerker op de hoogte te brengen van de verwerking van zijn persoonsgegevens. In die zaak werd het verslag van de detective dan ook van de hand gewezen.
Het is belangrijk om te weten dat voorgaande uitspraak geschiedde in het kader van de Privacywet die intussen vervangen is door de nieuwe GDPR. Hier zijn de privacyverplichtingen nog strikter geworden. Hetzelfde geldt overigens voor de deurwaarder: ook de deurwaarder moet de werknemer in kennis stellen van de verwerking van zijn persoonsgegevens.
Al is een leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt ze wel. Alleen hoeft de rechter met die waarheid geen rekening te houden indien ze onrechtmatig aan het licht kwam. Een forse schending van de privacywetgeving kan zo’n onrechtmatigheid uitmaken.
Schriftelijke overeenkomst opstellen
Volgens de Privédetectivewet moet je voorafgaand aan een opdracht een schriftelijke overeenkomst ondertekenen met de privédetective. Hierin moet je een duidelijke en gedetailleerde beschrijving geven van de opdracht en van de duur ervan. Bovendien moeten er nog heel wat andere verplichte vermeldingen in deze overeenkomst opgenomen worden. Denk bijvoorbeeld aan het vergunningsnummer van de privédetective in kwestie.
Is er niet voldaan aan die voorwaarden? Dan kan de rechter de verkregen bewijzen als onwettig beschouwen.
Kies voor een zorgvuldig dossier
De zogenoemde Antigoonleer kan in sommige gevallen nog redding bieden. Echter zal je als werkgever eventuele privacyschendingen moeten voorkomen, zal het onderzoek niet verder mogen gaan dan strikt noodzakelijk is en zal je ook nog andere bewijsmiddelen moeten aanleveren. Het gaat om strikte juridische verplichtingen.
In de praktijk zal de privédetective zich dan ook niet alleen laten vergezellen door de gerechtsdeurwaarder, maar zal ook de advocaat in de procedure betrokken worden. De advocaat zal dan de eventuele inbreuken op de privésfeer verantwoorden in een dossier waarbij de inachtneming van het legaliteitsbeginsel, het finaliteitsbeginsel en het proportionaliteitsbeginsel uit de doeken worden gedaan. Het is belangrijk om de advocaat zo vroeg mogelijk in het proces te betrekken. Enkel op die manier kan de advocaat garanderen dat eventuele inbreuken op de privésfeer wel in verhouding blijven staan met het nagestreefde doel. Besparen op de advocaat? Dat doe je hier dus beter niet.
Tot slot…
Voorzichtigheid blijft geboden. Maar natuurlijk kan je ook hopen dat de medewerker genoegen neemt met het ontslag om dwingende redenen en een rechtsgang niet noodzakelijk zal zijn. Is dat niet het geval? Dan verwoorden we het graag zoals detective Napoleon het zo vaak deed in de Vlaamse jeugdreeks Merlina: zorg maar beter dat “alles tiptop in orde is”.
