Wanneer je werkloos bent, duwt de overheid je graag in de richting van een nieuwe job. Dit hoeft echter niet in loondienst te zijn, want je kan ook een eigen zaak starten als werkloze. Maar waar de stap naar het zelfstandig statuut voor werknemers al vaak gigantisch lijkt, is dat voor werklozen nog meer het geval. Toch doet de overheid graag een duit in het zakje, hoewel een en ander wel van gewest tot gewest verschilt. Met onderstaande 5 tips focus ik me voornamelijk op het Vlaams Gewest.
Lees ook: Hoe start je een eigen zaak?
# 1. Van werkloos naar eigen zaak: win advies in!
In de praktijk sta je er niet alleen voor. Een VDAB-consulent bekijkt graag of je al dan niet over de nodige kwaliteiten beschikt om een eigen zaak te starten als werkloze. Dat kan een beetje aanvoelen als een controle of drempel, maar uiteraard is de input en de kritische blik van een gespecialiseerde derde altijd handig meegenomen. Bovendien kan de VDAB-consulent jou wijzen op de bekende en minder bekende voordelen waarop je eventueel een beroep kan doen. Als 45+’er kan een consulent jou bijvoorbeeld aanraden om een prestarterstraject af te ronden opdat je nadien recht hebt op een transitiepremie. Dit is geen onbelangrijk voordeel.
Zet de VDAB-consulent het licht op groen? Ga dan op gesprek met een startersadviseur van Syntra. Samen met de Syntra-adviseur wordt er een actieplan uitgestippeld. Vaak zal dat het uitwerken van een haalbaar businessplan en het eventueel volgen van een opleiding behelzen.
# 2. Via een opleiding een eigen zaak starten als werkloze
Net omdat het zo moeilijk is om van werkloos naar een eigen zaak te gaan, doe je er goed aan om je eerst even bij te scholen. Het verplicht attest bedrijfsbeheer is dan wel afgeschaft, toch blijft de kennis van een opleiding zoals bedrijfsbeheer meer dan wenselijk. Hiernaast kan het ook noodzakelijk zijn om je bij te scholen of om met een stage een eerste werkervaring op te doen. Wat mij betreft is dat zeker een aanrader.
Kies hierbij voor een erkende opleiding, studie of stage. Het voordeel van zo’n erkende opleiding is dat je automatisch vrijgesteld bent van beschikbaarheid. Niemand zal jou dus lastigvallen en jou richting een job duwen, met de bekende gevolgen indien je een passend aanbod weigert. Bovendien loopt je uitkering gewoon door terwijl je de opleiding of studie volgt. Heb je geen tijd om buitenshuis een opleiding te volgen? Dan kan je bij de VDAB ook een webleercursus volgen.
Gaat het om een niet-erkende opleiding van langer dan een maand? Vraag dan zelf een vrijstelling van beschikbaarheid aan bij de VDAB. Ga eventueel vooraf na of het volgen van de opleiding invloed heeft op jouw uitkering.
# 3. Stel een businessplan op
Meestal zal je de tijd krijgen om een goed businessplan uit te werken. Dat is altijd een aanrader. Over het algemeen zal de Syntra-adviseur een oriënteringsfase van maximaal zes maanden voorstellen. Tijdens deze oriënteringsfase werk je onder andere een haalbaar businessplan uit. Neem inderdaad jouw tijd voor het opstellen van het businessplan en laat jou begeleiden.
Syntra biedt hiervoor verschillende infosessies en begeleidingstrajecten aan. Sommige opleidingen worden ook tegen betaling aangeboden. Daarnaast kan je via Syntra goedkoop individueel advies verkrijgen, bijvoorbeeld met betrekking tot een geschikte rechtsvorm voor jouw zaak. Voor dergelijke expertisegesprekken wordt een vergoeding gevraagd, maar die vergoeding is toch veel beperkter dan wat we op de vrije markt gewoon zijn.
Lees ook: Hoe kies je tussen een eenmanszaak of een vennootschap?
# 4. Las een testfase in
Ben je klaar om een eigen zaak te starten als werkloze? Dan kan het interessant zijn om jouw activiteiten geleidelijk aan uit te rollen. Vaak zal de startersadviseur jou toelaten om het project even uit te testen bij een activiteitencoöperatie. Vervolgens kan je ook zelf aan de slag.
Aangeraden is om dit te doen als zelfstandige in bijberoep. Indien het immers gaat om een zelfstandige nevenactiviteit kan je jouw recht op uitkeringen behouden en dit gedurende een periode van 12 maanden. Hieraan worden wel een aantal vereisten gesteld. Zo mag het bijvoorbeeld niet gaan om een artistieke activiteit en moeten de inkomsten beperkt zijn. Maar het is wel een ideale manier om met een beperkt risico toch jouw businessplan aan de praktijk te toetsen.
# 5. Vraag een startlening aan bij het PMV/z
Ook door financiële drempels kan een eigen zaak starten als werkloze een stuk bemoeilijkt worden. Banken kunnen soms sceptisch zijn tegenover startende werkzoekenden, waardoor je beter eerst even aanklopt bij het PMV/z. Zij kunnen jou een voordelige startlening toekennen. Het maximumbedrag van de startlening is wel beperkt tot vier maal de eigen inbreng, dus eventueel zal je wel alsnog een banklening nodig hebben. Omdat het hierbij gaat om een zogenoemde achtergestelde lening kan deze startlening ook de bank helpen overtuigen. Indien jouw zaak uiteindelijk over de kop zou gaan, wordt de bank eerst vergoed en dan pas het PMV/z. En dat geeft de bank toch extra zekerheid.
