Als zelfstandige door het leven gaan, kent een aantal drempels. De onzekerheid en het sociaal statuut van de zelfstandige zijn er daar zeker twee van. Toch is er ook een financiële drempel: voor sommige activiteiten of vennootschapsvormen heb je immers een startkapitaal nodig. Ongeacht of je hiervoor jouw spaargeld moet aanspreken of het startkapitaal lenen zal, dat maakt het financieel risico natuurlijk een stuk groter. Hoeveel startkapitaal je moet hebben? Dat is afhankelijk van een aantal factoren.
Hoeveel startkapitaal heb ik nodig per vennootschapsvorm?
Sommige vennootschapsvormen vergen een startkapitaal. Dat startkapitaal is door de wetgever opgelegd en moet de vennootschap een stuk betrouwbaarder maken. Over het algemeen zijn het de statuten die het startkapitaal bepalen. Dat startkapitaal hoeft bovendien lang niet altijd volstort te zijn.
In principe is het dan ook niet eenvoudig om het startkapitaal per vennootschapsvorm uit de doeken te doen. Een casegerichte studie zal zich logischerwijs opdringen. Wel legt de wetgever een aantal minimale grenzen vast die hieronder zijn weergegeven.
Hoeveel startkapitaal ik nodig voor een naamloze vennootschap (nv)?
Iedere nv zal over een eigen kapitaal beschikken. Het zijn de statuten die de hoegrootheid ervan bepalen. Het totaal gestort kapitaal moet hierbij minimaal 61.500 euro bedragen, maar de statuten kunnen een hoger bedrag opleggen. Dat startkapitaal kan zowel ingebracht worden in geld, in natura als via een zogenoemde quasi-inbreng. Omdat een nv nooit alleen wordt opgericht, zal het bedrag van het door jou te volstorten startkapitaal afhankelijk zijn van hoeveel aandelen je bezit en hun nominale waarde.
Wat is het startkapitaal voor een bvba?
Net zoals bij een nv wordt ook het startkapitaal van een bvba in de statuten opgegeven. Er moet hierbij een minimaal geplaatst kapitaal zijn van 18.550 euro. Dat kapitaal moet niet noodzakelijk volledig volgestort zijn. Van dit geplaatst kapitaal moet wél steeds 6.200 euro volgestort zijn op voorwaarde dat dat bedrag minimaal 20% van het geplaatst kapitaal omvat. Ook hier is een en ander afhankelijk van het aantal aandelen dat men bezit. In het geval van een e-bvba moet het minimaal volgestort kapitaal overigens 12.400 euro bedragen.
Uitzondering: de s-bvba
Een s-bvba is een buitenbeentje, zeker wat het startkapitaal betreft. Hier geldt er immers geen wettelijk opgelegd minimumkapitaal. Omdat er wel een inbreng noodzakelijk is, is er in de praktijk sprake van een minimale inbreng van één euro. Wel is het zo het financieel plan bij de S-BVBA moet opgesteld worden door een accountant of een boekhouder. Ten gevolge hiervan kan er dus wel op een minimale inbreng worden gewezen. Wel zal die inbreng logischerwijs ook beter aansluiten bij de realiteit.
Hoeveel startkapitaal heb ik nodig voor een CVBA?
Bij een CVBA legt de wetgever een minimumkapitaal op van 18.550 euro, waarvan minimaal 6.200 euro volgestort moet zijn. Net zoals bij de bvba, dus. Wel moet ieder aandeel hier voor minimaal 25% volgestort zijn. Ook hier is een en ander afhankelijk van het aantal aandelen dat men bezit.
Een zaak starten zonder startkapitaal: kan dat?
Bovenstaande vennootschapsvormen vergen stuk voor stuk een eigen startkapitaal, met de s-bvba als belangrijkste buitenbeentje. Toch zijn er ook manieren om zonder startkapitaal een eigen bedrijf te beginnen. De eenmanszaak is hét voorbeeld bij uitstek, maar ook vennootschapsvormen met een verregaande persoonlijke aansprakelijkheid kunnen een uitweg bieden. Bovendien is er ook nog de zogenoemde «lege doos» …
Geen startkapitaal voor eenmanszaak
Een eenmanszaak is in principe de meest laagdrempelige manier om zelfstandig te worden. Via een eenmanszaak kan je dan ook zonder startkapitaal een eigen bedrijf beginnen. Zo moet je zelfs geen ondernemings- of financieel plan (laten) opstellen, hoewel dat altijd een aanrader is. Uiteraard heeft dat te maken met de vermenging van vermogens: ook het privévermogen kan aangesproken worden. Dat biedt voor de wetgever al meer dan voldoende zekerheid.
Lees ook: Eenmanszaak of vennootschap: hoe maak je de keuze?
Geen startkapitaal voor sommige vennootschapsvormen
Er bestaan ook verschillende vennootschapsvormen waarmee je zonder startkapitaal zelfstandige worden kan. Het gaat over het algemeen over vennootschapsvormen waarbij men, net zoals bij de eenmanszaak, persoonlijk aansprakelijk blijft. Volgende twee vennootschapsvormen voeg je dan ook aan dit lijstje toe:
- Vennootschap Onder Firma (VOF);
- Coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid (CVOA);
Hoewel je met dergelijke vennootschapsvormen kan ondernemen zonder startkapitaal, zijn er eveneens enkele belangrijke nadelen aan verbonden. Vooral de persoonlijke aansprakelijkheid is daar een belangrijk voorbeeld van.
Zaak overnemen zonder startkapitaal
Bij voorgaande vennootschapsvormen hebben we het steeds over het benodigde startkapitaal voor het oprichten van een eigen bedrijf. Bij de overname van een vennootschap gelden die regels niet. Dat is meteen ook de reden waarom het overnemen en omvormen van een vennootschap zo populair is. De zogenoemde «lege dozen» hebben bovendien ook het voordeel dat de oprichtersaansprakelijkheid meestal al verlopen is.
Echter zijn er ook risico’s aan verbonden, zeker indien zich later nieuwe schuldeisers aanmelden. Beslis je om een zaak over te nemen zonder startkapitaal? Raadpleeg dan een jurist om het contract voor jou op te stellen en laat ook een boekhouder het nodige pluis- en advieswerk verrichten. Vergeet er tot slot niet rekening te houden met oplopende kosten om de gekochte vennootschap naar jouw hand om te vormen. Helemaal gratis is het dus niet, maar in theorie kan je dus wel perfect een zaak overnemen zonder startkapitaal.
Lees ook: Overname van een bedrijf: hoe regel je dat en wat is er mogelijk?
Begroot steeds vooraf het benodigde startkapitaal
In de praktijk blijft het aangewezen om het startkapitaal voor het eigen bedrijf steeds te bepalen in functie van het ondernemingsplan. Enkel op die manier weet je hoeveel startkapitaal je effectief nodig hebt om van jouw zaak een succes te maken. Een praktijkstudie zal dan ook moeten aantonen hoeveel startkapitaal je nodig hebt. Van de handelshuurovereenkomst tot de stock en de marketinginspanningen: allen zullen ze de hoegrootheid van het startkapitaal beïnvloeden. Dat het startkapitaal van een frituur anders zal zijn dan het startkapitaal van een koffiebar? Dat hoeft dan ook niemand te verbazen.
Heb je de benodigde centjes niet? Dan is het startkapitaal lenen een veel beter idee dan het werken via een eenmanszaak of een lege doos. Die laatste twee opties zijn in principe enkel een goed idee indien de activiteit weinig kapitaal (en risico’s) vergt. Denk maar aan een freelance telefoniste met louter de telefoonrekening als voornaamste kostenpost. Dat kan perfect als eenmanszaak. Een frituur uitbaten? Dat doe je in een vennootschap mét het benodigde startkapitaal.
Hoeveel startkapitaal kan je lenen?
Ook hier is geen pasklaar antwoord mogelijk. Hoeveel je kan lenen is immers afhankelijk van hoeveel eigen middelen je kan investeren en wat jouw terugbetaalcapaciteit is. Vooral dat laatste is bij een beginnende ondernemer steeds een moeilijk te beantwoorden vraag. Je zal de kredietverstrekker als het ware moeten overtuigen met een goed doordacht financieel plan. Ook andere factoren spelen echter een rol.
De kredietverstrekker zal in de praktijk rekening houden met volgende factoren:
- De risico’s verbonden aan jouw eigen bedrijf;
- De risico’s binnen de sector;
- Het financieel plan en de betrouwbaarheid ervan (door een accountant of zelf opgesteld);
- Of je al dan niet beroep kan doen op steunmaatregelen (reeds toegezegde steunmaatregelen);
- De eigen inbreng (meestal vraagt men +/- 15% of meer);
- Eventuele waarborgen, een Winwinlening , …
Wanneer je voor het startkapitaal een lening wenst af te sluiten, ga je hoe dan ook best langs bij verschillende kredietverstrekkers. Hun eigen inschatting zal immers ook gevolgen hebben voor het rentepercentage. Vaak zal je overigens ook gedwongen worden om een rekening bij hen te openen, raadpleeg met andere woorden ook de voorwaarden van zo’n financiële rekening en bekijk het aanbod van iedere kredietverstrekker dan ook in z’n geheel.
Overigens hoeft een afwijzing bij de ene bank nog niet automatisch te betekenen dat je jouw plannen hoeft op te bergen. Soms kan je dan ook eenvoudig elders alsnog een lening verkrijgen.
Lees ook: Krediet verkrijgen als zelfstandige: wat zijn de mogelijkheden?
