Ondernemerschap is bij velen iets wat ook al op jonge leeftijd zit te kriebelen. Met dat jeugdig enthousiasme wordt echter zelden veel aangevangen. Liever leren de scholen jongeren hoe ze een achterwaartse salto moeten uitvoeren en welke vrouwen van Hendrik VIII al dan niet onthoofd zijn. Ook de wetgever helpt de minderjarige niet verder. Een eigen bedrijf starten onder 18 jaar blijft vooralsnog aartsmoeilijk.
Vanaf welke leeftijd mag je een eigen zaak beginnen?
In principe kan iedereen in België een eigen zaak starten. Maar op dat principe zijn er zoals wel vaker uitzonderingen. Een van die beperkingen is er voor minderjarigen. Een bedrijf starten onder 18 jaar is in België dan ook niet mogelijk. Niet alleen kan je in België geen eigen bedrijf starten als kind, maar bovendien is het ook niet mogelijk voor wie verlengd minderjarig is verklaard. Het gaat dan bijvoorbeeld om personen met een handicap waarbij de mentale en verstandelijke ontwikkeling nooit tot de volwassenheid is geëvolueerd.
Wel gaan er steeds vaker stemmen op om dit te veranderen zodat het toch mogelijk zou zijn om een bedrijf te starten als kind. Onder andere Open VLD heeft hiertoe al verschillende wetsvoorstellen ingediend. Onder andere CD&V is daar echter een hevig tegenstander van en vindt dat jongeren, hun ouders, klanten en leveranciers een betere bescherming verdienen. Ook het NSZ, het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen, heeft zich al meermaals afwijzend uitgesproken.
Op hun vijftiende hebben jongeren nog te weinig bagage om een eigen onderneming te starten, klinkt het unisono. Dus eerst nog drie jaar salto’s inoefenen, vraagstukjes oplossen en Franse woordjes leren en dan moet het wel lukken. Daarna kan je lekker wel ondernemen en 32 keer op een rij failliet gaan. Als meerderjarige is “bagage” per slot van rekening minder hard nodig, dat geldt enkel voor minderjarigen. Hoe dan ook lijkt het er niet op dat een kind met een eigen bedrijf in België snel mogelijk wordt. Binnenkort krijgen ze wel de Vlaamse canon voorgeschoteld, dat kan toch weer tellen als bagage.
Alternatieven om een eigen bedrijf te starten als kind
Er bestaan natuurlijk wel omwegen om fictief toch een eigen bedrijf te starten als kind. De ouders richten dan de onderneming op, terwijl het de minderjarige is die werkelijk aan het roer staat. Zodoende zijn er dan weer verschillende mogelijkheden.
Zo kan de minderjarige als jobstudent werken voor de onderneming van de ouders, maar dat heeft een aantal nadelige fiscale gevolgen. Zo is het kind niet meer ten laste van de ouders. Eventueel kan het kind als toevallige helper werken in de eenmanszaak van de ouders, maar dan moet het wel occasioneel en toevallig zijn. Ook dit is geen volwaardige oplossing. Andere pistes zoals “in het zwart werken” zijn eigenlijk het eenvoudigst, maar die gaan we hier natuurlijk niet uit de doeken doen.
Soms kiezen ouders ervoor om zelf een vennootschap op te richten. Daarbij lopen de kosten al meteen hoog op. De aandelen van de vennootschap worden vervolgens aan het kind geschonken. Bij zo’n schenking is er geen rechterlijke machtiging nodig. Het kind is te jong om een onderneming op te richten, maar niet om aandelen te krijgen. En zo kan het kind toch aan de slag gaan als werkend vennoot.
Ten slotte is er nog een andere, virtuele manier om een bedrijf te starten als kind, namelijk via het onderwijs. Het gaat dan om een vorm van gesimuleerd ondernemerschap waarbij kinderen op jonge leeftijd al kunnen proeven van een eigen bedrijf. Onder andere Vlajo Studentenbedrijf en COFEP kunnen een oplossing bieden. Vraag even de mogelijkheden bij de onderwijsinstelling na. Wees echter niet verbaasd als ze er eerder afwijzend tegenover staan, zeker als de jongere geen economische richting volgt. Ergens in hun didactisch achterhoofd is het nu eenmaal zo dat enkel toekomstige economen bedrijven oprichten. Toekomstige programmeurs, technici en loodgieters hoeven niet van het ondernemerschap te proeven, die economen zullen hun jobs wel uitoefenen.
In het buitenland een eigen bedrijf starten als kind
Een andere optie is de vlucht naar het buitenland om daar een eigen bedrijf te starten als kind. In verschillende landen is het per slot van rekening wel mogelijk om een eigen bedrijf te starten als kind.
Dat is bijvoorbeeld het geval in Nederland. Daar is bij de KVK inschrijven onder de 18 perfect mogelijk. In principe is er voor elke handeling, dus ook wanneer kinderen hun bedrijf inschrijven bij de KVK, wel nood aan een machtiging van de ouders. Als het kind echter 16 jaar of ouder is, kan er een handlichting worden aangevraagd. Hierbij geven de ouders aan wat ze al dan niet zonder hun toestemming mogen doen. Ze mogen dan bijvoorbeeld contracten afsluiten met een waarde van maximaal 250 euro. Hierdoor krijgen jongeren een beetje vrijheid, maar behouden de ouders nog steeds de controle. Een bedrijf starten als kind wordt er ook als iets positiefs ervaren, omdat ze dan op hun achttiende niet meteen voor de leeuwen worden geworpen.
Daarnaast is het Verenigd Koninkrijk altijd al een interessante piste geweest. Dat is bijvoorbeeld ook wat Aaron Vanneste deed, de ondernemer die bekend werd door zijn deelname aan Kamp Waes. Hij richtte op zijn zestiende met de hulp van een Zuid-Afrikaanse advocaat een bedrijf op in het Verenigd Koninkrijk. Hierdoor kon hij alsnog een eigen winkel starten. Het is echter nog niet duidelijk welke gevolgen de Brexit zal hebben op jongeren die via het Verenigd Koninkrijk een onderneming willen starten. Daarom raden we aan om nog even de kat uit de boom te kijken.
