Hoe je het ook draait of keert: wanneer je zakendoet, is de bank een belangrijke partner. Via kredieten zorgt de bank immers voor de nodige geldstromen. Er bestaan dan ook verschillende bankkredieten die stuk voor stuk hun eigen toepassingsgebied, voor- en nadelen kennen. Hieronder doe ik de verschillende bankkredieten uit de doeken en heb ik ook aandacht voor hun kenmerken. Uiteraard rond ik af met enkele alternatieven die vooral voor startende ondernemers niet onbelangrijk zijn.
Investeringskrediet: lening als zelfstandige die duurzaam investeert
Een investeringskrediet is er voor ondernemers (vennootschap of eenmanszaak) die hun duurzame investering geheel of gedeeltelijk willen financieren. Het maakt hierbij niet uit of het gaat om roerende of om onroerende goederen of zelfs om immateriële investeringen.
De kredietvorm is er een op middellange termijn en verloopt meestal over een periode van vijf tot vijftien jaar. Indien het gaat om een investering in onroerend goed trekt men de looptijd soms ook wel eens op tot twintig jaar of langer. In principe is er geen echt maximum, terwijl een investeringskrediet meestal wel pas aangegaan kan worden vanaf een paar tienduizenden euro’s. Dat komt omdat het heel wat administratieve rompslomp met zich meebrengt, denk maar aan het opstellen van kredietbrieven en het formuleren van waarborgen. Voor kleinere financieringen zijn er dan ook interessantere alternatieven.
De looptijd, de waarborgen, de opnamemodaliteiten en de uiteindelijke rentevoet zullen het gevolg zijn van een onderzoek naar de haalbaarheid van het krediet. De terugbetaling kan verlopen via degressieve aflossingen, vaste annuïteiten of door middel van een zogenoemde bulletstructuur.
Kenmerken van het investeringskrediet:
- Niet snel geld lenen als zelfstandige;
- Voor verschillende doeleinden mogelijk;
- Minimaal te lenen bedrag;
- Vereist waarborgen en verregaande administratie;
- Mogelijkheid tot rentevoet op maat.
Krediet op afbetaling
Het krediet op afbetaling is een belangrijk alternatief voor het investeringskrediet. Het gaat echter wel om een kredietvorm op korte of op middellange termijn. Meestal zal het krediet op afbetaling een termijn van ongeveer vijf jaar behelzen. Ook het bedrag is meestal een stuk lager dan bij het investeringskrediet.
Het krediet op afbetaling is er voor allerhande soorten investeringen, gaande van de aankoop van een machine tot kleine verbouwingen. Meestal volgt de afbetalingstermijn de afschrijvingstermijn van het aangekochte goed. Toch kan het ook voor totaal andere financieringen worden aangeboden, denk maar aan de financiering van het vakantiegeld waarbij men de jaarlijkse terugkomende bedrijfskost over een periode van een jaar zal verspreiden.
Bij een krediet op afbetaling zal een bank overigens minder waarborgen vragen dan bij een investeringskrediet. Soms vraagt men wel een borgstelling of een schuldsaldoverzekering, andere keren neemt men genoegen met de neerlegging van een factuur of met loonoverdracht.
Kenmerken van een krediet op afbetaling:
- Eenvoudig toegankelijk krediet;
- Rechtstreeks verband met afschrijvingstermijn;
- Minder waarborgen;
- Aantrekkelijke rente.
Kleine bedragen lenen als zelfstandige: kaskrediet
Het kaskrediet is er voornamelijk om kortlopende liquiditeitsbehoeftes te overbruggen. Eigenlijk krijg je gewoon de toestemming om tot een bepaald bedrag ‘in het rood te gaan’. Hoe hoog dat bedrag is, is afhankelijk van het financieel plan waaruit de kortstondige kredietbehoefte moet blijken. In sommige gevallen kan het ook een interessante lening voor zelfstandige starters zijn, bijvoorbeeld als ze een beperkte voorraad moeten opslaan die ze pas later aan de klant verkopen.
De interest van zo’n kaskrediet kan al snel oplopen. Het bestaat principieel uit drie onderdelen, namelijk de basisrentevoet, de commissie en een provisie. Rentepercentages die totaliter oplopen tot 10% of meer, zijn zeker geen uitzondering.
In ruil voor die hoge kosten verkrijg je wel een hoge mate van flexibiliteit. Je neemt het krediet op wanneer jij het nodig acht. Bovendien zijn er geen vaste terugbetaalmomenten en geldt het kaskrediet meestal voor een onbepaalde duur. Soms legt men wel op dat het kaskrediet minimaal één keer om de X aantal maanden positief moet zijn.
Bij dit krediet als zelfstandige staat flexibiliteit centraal. Tegenover het hoog tarief kan je immers snel geld lenen als zelfstandige.
Kenmerken van het kaskrediet:
- Snel inspelen op zakelijke kredietbehoefte: snel geld lenen als zelfstandige;
- Ook geschikte lening voor zelfstandige starters;
- Sterk oplopende rentepercentages;
- Flexibiliteit bij lenen en terugbetalen.
Tip: straight loan voor hoge kaskredieten
Kaskredieten zijn interessant voor zij die af en toe een beperkt krediet nodig hebben. Loopt dat echter regelmatig op tot meer dan 100.000 euro? Dan is een straight loan interessanter. Hier neem je vaste voorschotten op met een looptijd van maximaal 1 jaar. Vaak is zo’n straight loan goedkoper omdat het de Euribor-rente als basis heeft, terwijl je bovendien ook minder kwartaalcommissies moet betalen. Anderzijds kan je een straight loan in principe alleen voor grotere bedragen opnemen en kan je het niet vervroegd terugbetalen.
Overbruggingskrediet voor zelfstandigen
Bij deze vorm van lenen als zelfstandige kan men een tijdelijk krediet aangaan voor relatief grote bedragen. Het kan hierbij gaan om een eenmalige overbruggingsbehoefte maar ook om regelmatige terugkomende grote overbruggingen. Denk in het eerste geval aan de voorfinanciering van btw, terwijl het tweede geval vooral voor bedrijven die grote projecten voorfinancieren interessant zal zijn. Vaak is dit krediet er vooral voor de grotere kredietbehoeften. De rentevoet durft hoe dan ook sterk te verschillen waardoor je best verschillende offertes opvraagt.
Kenmerken van het overbruggingskrediet:
- Enkel mogelijk voor relatief grote bedragen;
- Zowel voor eenmalige als voor terugkomende grote overbruggingen;
- Verschillende offertes opvragen is noodzakelijk.
Voorafbetalingslening ter financiering van voorafbetaling belastingen
Iedere ondernemer moet vier keer per jaar voorafbetalingen aan de belastingen doen. In de praktijk zal dat voor een onderneming niet altijd even eenvoudig zijn. Hier zijn verschillende kredieten mogelijk.
In de eerste plaats is er de voorafbetalingslening met vervroegde financieringen. Hier betaal je de lening over de twaalf maanden van het kalenderjaar. Gedurende de eerste maanden betaal je eigenlijk al af op een lening die je nog niet gebruikt. Bij de berekening van de interest houdt men hier vervolgens rekening mee, waardoor zo’n voorafbetalingslening over het algemeen het meest interessant is.
Hiernaast is er de zogenoemde achtmaandenformule waarbij de lening pas bij de eerste voorafbetaling start. Hier moet de ondernemer maandelijks betalen gedurende de daaropvolgende acht maanden. Ook de twaalfmaandenformule is tot slot mogelijk. De lening neemt dan pas een start bij de eerste voorafbetaling, maar loopt wel 12 maanden door tot aan de eerste voorafbetaling van het jaar erop.
Gemengde lening als zelfstandige
In de praktijk kan het natuurlijk dat je niet alleen zal lenen als zelfstandige, maar ook privé. Denk maar aan de aankoop van een onroerend goed waar je privé zal wonen maar ook professioneel zal werken. In zo’n gevallen zal de bank nagaan of het gaat om een woonlening of om een investeringskrediet. Bij een woonlening geniet je immers de verregaande bescherming van de Wet op het hypothecair krediet en is de rente vaak lager. Bij een investeringskrediet zal je vaak wel eenvoudiger een goedkoper hypothecair mandaat verkrijgen, waardoor de hypothecaire kost afneemt.
Bij de kwalificatie van de gemengde lening als zelfstandige gaat men na of de kredietnemer al dan niet een rechtspersoon is. Is dat het geval? Dan gaat het altijd om een investeringskrediet. Is dat niet het geval? Dan zal de bank nagaan of het privédeel overheerst. Enkel dan spreekt men immers van een woonlening.
Lening als zelfstandige starter (starterslening zelfstandige bij het PMV/z)
Als zelfstandige starter kan je natuurlijk ook gewoon kiezen voor een van bovenstaande kredietformules. Anderzijds bestaan er ook andere interessante alternatieven. Een ideale lening voor zelfstandige starters is bijvoorbeeld de starterslening voor zelfstandigen. De starterslening voor zelfstandigen is een initiatief van het PMV/z. Aan zo’n lening voor zelfstandige starters zijn wel een aantal voorwaarden verbonden. Zo mag je nog niet of maximaal gedurende vier jaar actief zijn als zelfstandige. Deze lening voor zelfstandige starters is er ter financiering van investeringen en werkkapitaal en dit voor maximaal honderdduizend euro en eveneens beperkt tot vier maal de eigen inbreng. De achtergestelde lening heeft een looptijd van drie tot tien jaar met een vaste rentevoet van 3%.
Er gelden overigens nog heel wat andere bijzondere bepalingen aangaande deze financieringsvoorwaarden. Informeer daarom steeds concreet naar welk bedrag je al dan niet kan ontlenen.
Opmerking: bij een lening voor een onroerend goed, komt het PMV/z enkel tussen voor het beroepsgedeelte ervan. De bepaling van het beroepsgedeelte volgt uit een expertiseverslag.
Krediet als zelfstandige vroeger terugbetalen
De leningsmodaliteiten tussen bank en kredietnemer zijn in principe bindend. Wel is het mogelijk om het beroepskrediet vroeger terug te betalen. Denk bijvoorbeeld aan een lening voor een wagen die vervolgens bij een crash verloren is gegaan. Met de uitbetaling van de verzekeraar kan men dan het krediet als zelfstandige vroeger terugbetalen.
De bank zal in dat geval de terugbetaling van het kapitaal en de interesten verhogen met een wederbeleggingsvergoeding. In dat geval is de Wet Laruelle van 21 december 2013 van toepassing. Ten gevolge van die wet zal de wederbeleggingsvergoeding maximaal zes maanden interest bedragen voor kredieten van minder dan of gelijk aan 2.000.000 euro (cijfers 2018).
Hoeveel geld kan ik lenen als zelfstandige?
Bij de bespreking van de starterslening voor zelfstandigen haalde ik al een maximaal leenbedrag aan. Ook banken zullen uiteraard niet zomaar grote bedragen uitlenen. Hoeveel je kan lenen als zelfstandige? Dat is afhankelijk van een aantal factoren.
Vooral jouw terugbetalingscapaciteit zal bijvoorbeeld belangrijk zijn. Hiervoor kijkt de bank naar verzamelde offertes, facturen, jaarcijfers en een eventueel investeringsplan. Hierna houdt men rekening met het risico van de investering, eventuele steunmaatregelen van de overheid, de hoegrootheid van de eigen inbreng en eventuele waarborgen. De btw staat hierbij los van de eigen inbreng.
Hoeveel kan ik lenen als zelfstandige? Op die vraag is er geen pasklaar antwoord mogelijk. Een en ander is dan ook afhankelijk van de concrete situatie. Doe navraag bij verschillende banken en waarschijnlijk krijg je evenveel verschillende antwoorden. Als starter zou jouw ondernemingsplan hoe dan ook cruciaal zijn om de bank te overtuigen.
Andere kredietvormen en subsidies voor zelfstandigen
Geld lenen als zelfstandige is bij een bank niet altijd even eenvoudig. Zeker als starter is dat het geval. Het eerder aangehaalde PMV/z (het vroegere Participatiefonds) is een goed alternatief. Voor gevestigde zelfstandigen zijn er eveneens een aantal andere mogelijkheden.
In de eerste plaats kan je bijvoorbeeld een WinWinlening afsluiten. Bij zo’n WinWinlening leen je geld van particulieren. Denk maar aan ouders, vrienden of een vriendelijke suikernonkel. Jij bekomt extra kapitaal, zij genieten van een aangename rentevoet. Bovendien krijgen ze er ook nog eens een fiscaal voordeel bovenop. Dat is inderdaad een winsituatie voor iedereen. Wel is het bedrag dat je zo kan lenen beperkt. Overigens kan ook jij als particulier geld lenen aan jouw vennootschap. Dat kan bijvoorbeeld via een lening met vaste looptijd. Bij een eigen eenmanszaak is dat uiteraard niet mogelijk, gelet op het feit dat het privé- en beroepsmatig kapitaal gewoon samenvallen.
Ten tweede kan je ook zogenoemde minileningen afsluiten als zelfstandige. Het gaat hierbij om een andere kredietverstrekker dan de klassieke bank. Zo’n minilening kan je snel afsluiten, maar het is ook echt mini: het is er enkel voor kleinere bedragen en korte looptijden. Het biedt op korte termijn extra speelruimte. De leenvoorwaarden zijn anderzijds zelden echt interessant en de intresten kunnen al snel sterk oplopen.
Hiernaast kan je ook op zoek gaan naar extra kapitaal via zogenoemde crowdfundingplatformen. Wel is het belangrijk om goed na te gaan wat je kan lenen en om niet zomaar iets te ondertekenen. Zo is er bijvoorbeeld het risico dat je niet het volledige kapitaal kan ontlenen en jouw investering derhalve niet kan doen, maar toch voor dat deel een lening moet aangaan. Zo’n situaties zijn vaak problematisch. Lees alles dan ook goed door en laat je eventueel adviseren door een expert.
Tot slot kan je als zelfstandige ook beroep doen op een aantal interessante subsidies. Misschien is lenen zo wel helemaal niet nodig of kan je net via de tussenkomst van de overheid een aangename lening verkrijgen. Een overzicht van alle subsidies vind je via de Subsidiedatabank van het Agentschap Innoveren en Ondernemen.
