Volgens sommigen zijn verzekeringen altijd verliessituaties. Wie nog nooit schade heeft gehad, zal dat waarschijnlijk beamen. Uiteindelijk is dat ook logisch: is dat nu net niet het concept van een verzekering waarbij we ons gezamenlijk indekken tegen een risico dat we maar liever niet bewaarheid zien worden? Wanneer we mogen spreken van een verliessituatie, mogen we onszelf met andere woorden gelukkig prijzen.
Sommige verzekeringen zijn hierbij interessant of zelfs verplicht, bij andere verzekeringen is het risico te klein om zich er ook effectief voor te laten verzekeren. Welke verzekeringen verplicht, aangeraden of eventueel interessant kunnen zijn? Dat is hieronder weergegeven. Uiteraard beperkt tot de voornaamste polissen die je op de verzekeringsmarkt kan vinden, want in principe kan je je voor alles laten verzekeren.
Welke verzekeringen zijn verplicht als zelfstandige?
De meeste verzekeringen zijn in België niet verplicht. Uitzonderlijk is dat wel het geval. Meestal draait de verplichtstelling om de bescherming van derden. Principieel gaat het om de verplichte BA-verzekering voor zakelijke wagens, de arbeidsongevallenverzekering voor personeelsleden en de objectieve aansprakelijkheidsverzekering voor brand en ontploffing bij een aantal voor het publiek toegankelijke ruimten. Wel kan de wetgever voor specifieke activiteiten of situaties nog een aantal andere verplichte verzekeringen opleggen. Ook beroepsorden leggen bijvoorbeeld wel vaker eens een verplichte beroepsaansprakelijkheidsverzekering op.
# 1. Auto BA verzekering zelfstandige
De Auto BA verzekering is voor de zelfstandige een verplichte verzekering indien hij over een voertuig beschikt die zich op de openbare baan dient te begeven. Het biedt een dekking voor schade aan derden in geval van een verkeersongeval, net als de schade die de inzittenden lijden. Wat betreft lichamelijke schade is de dekking in principe onbeperkt, terwijl de materiële schade tot zeer grote bedragen beperkt wordt. Men geniet dekking voor de landen die op het groene verzekeringsformulier staan weergegeven.
Auto BA verzekering zelfstandige kostprijs: Ook bij de zelfstandige is de kostprijs van de autoverzekering afhankelijk van een aantal factoren zoals het vermogen en het gewicht van de auto, de leeftijd van de bestuurder en het schadeverleden. Wel zal de Auto BA verzekering voor de zelfstandige steeds duurder zijn dan voor een particulier. Professioneel gebruik behelst immers een hoger risico. Ook het bonus-malussysteem kan hier in het nadeel van de zelfstandige spelen: bij een zakelijke wagen start men immers in een hogere graad (14).
Voor wie: Voor iedereen die over een wagen beschikt en die wagen in het verkeer brengt.
# 2. Arbeidsongevallenverzekering personeel
De arbeidsongevallenverzekering is een verplichte verzekering voor iedere werkgever. Het wordt ook wel eens de sociale verzekering voor zelfstandigen genoemd, omdat het dekking biedt tegen de beschermingsregels van het sociaal (aansprakelijkheids)recht.
Deze verzekering is niet onbelangrijk,want bij inbreuken kunnen de boetes wel heel erg hoog oplopen. De arbeidsongevallenverzekering biedt dekking voor arbeidsongevallen en ongevallen op de arbeidsweg voor verzekerde personeelsleden. Het volstaat hierbij dat er een letsel is ten gevolge van een plotse gebeurtenis tijdens en door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Het gaat niet alleen over tot vergoeding van de medische kosten, maar ook tot de uitbetaling van het basisloon bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid en bij blijvende invaliditeit. Bij een dodelijk arbeidsongeval zal het zelfs een lijfrente betalen aan de weduwe of de weduwnaar en/of de kinderen en zal het ook de begrafeniskosten vergoeden. De standaarddekking is anderzijds wel beperkt tot een maximaal loon, waardoor bij hogere lonen een excedent vaak aangewezen is.
Opgelet: Sommige categorieën van werknemers moeten apart in de arbeidsongevallenverzekering opgenomen worden. Denk bijvoorbeeld aan IBO’ers en leerjongens.
Voor wie: Voor iedereen die personeel tewerkstelt, ongeacht of het gaat om klassieke werknemers of om jobstudenten.
# 3. Verzekering objectieve aansprakelijkheid brand & ontploffing
Ook hier gaat het om een van de verplichte verzekeringen voor de zelfstandige ondernemer. De verzekering is verplicht bij uitbating van bepaalde voor het publiek toegankelijke ruimtes. Het biedt een dekking voor de lichamelijke en materiële schade in geval van brand of ontploffing. Het is bijvoorbeeld verplicht voor bioscopen, restaurants en winkels, maar zelfs ook voor serviceflats en ruime kantoren met voor het publiek toegankelijke delen.
Voor wie: Voor ondernemingen die vallen onder het toepassingsgebied van het KB van 28 februari 1991. De volledige lijst is weergegeven in artikel 1 van dat KB.
# 4. Andere verplichte verzekeringen
Naast bovenstaande verplichte verzekeringen voor zelfstandigen zijn er een aantal andere verzekeringen die verplicht worden in functie van de beroepsuitoefening. De beroepsaansprakelijkheidsverzekering die in verschillende ordes verplicht wordt opgelegd, is daar een voorbeeld van.
Ga dan ook steeds goed na welke verzekeringen door de wet of door een beroepsorganisatie verplicht worden. Via de website van FSMA kan je zo’n lijst van verplichte verzekeringen raadplegen.
Aangeraden verzekeringen voor zelfstandigen
Onderstaande vier verzekeringen zijn niet verplicht, maar bijna altijd aangeraden. Het gaat onder andere om de rechtsbijstandsverzekering en de omniumverzekering voor bedrijfswagens.
# 1. Brandverzekering voor handelszaak
Een brandverzekering is in België niet verplicht. In theorie, want in de praktijk wordt het door pakweg de verhuurder altijd verplicht opgelegd. Ook in het kader van een hypothecaire lening is een verplichte brandverzekering niet ongewoon. Zo’n brandverzekering dekt zowel het gebouw als de inhoud van het gebouw. In het geval van een (handels)huur zal de verzekeringnemer zich laten verzekeren tegen zijn huurdersaansprakelijkheid ten opzichte van de eigenaar.
De dekking van de brandverzekering gaat verder dan louter brand. Het combineert dan ook een aantal waarborgen. In de eerste plaats zal de verzekering de zelfstandige ook dekking verlenen tegen met brand aanverwante gevaren. Denk bijvoorbeeld aan schade door ontploffing of door een blikseminslag. Zelfs schade door arbeidsconflicten of inbraakschade kan onder deze categorie vallen. Vervolgens gaat het om een dekking voor waterschade, stormschade, glasbraak en natuurrampen.
Vaak voorziet deze polis ook in een aantal optionele waarborgen zoals diefstal, onrechtstreekse verliezen (bv. telefoonkosten naar aanleiding van het ongeval) en de commerciële onbruikbaarheid. Deze optionele waarborgen plaatsen we eerder onder de facultatieve verzekeringen die een casusgerichte beoordeling horen te genieten.
Voor wie: Voor iedere zelfstandige die zijn activiteiten uitoefent in een gebouw, ongeacht of dat als eigenaar of als huurder is. In de praktijk dus bijna altijd interessant.
# 2. Omniumverzekering voor ondernemers
Waar de verzekering Auto BA voor de zelfstandige verplicht is, geldt dat niet voor de omniumverzekering. Hoewel het niet tot de verplichte verzekeringen voor de ondernemer behoort, is het echter wel een absolute aanrader. Verkeersongevallen zijn nu eenmaal niet ongewoon en de kostprijs van zo’n ongeval kan al snel sterk oplopen. Een omniumverzekering biedt dan ook dekking tegen schade aan de eigen wagen en dit ook bij eigen aansprakelijkheid. Ga bij de keuze voor een omniumverzekering wel steeds na of het een kleine omnium of een volledige omniumverzekering betreft.
Voor wie: Voor zelfstandigen die over een zakelijke wagen beschikken die nog wordt afgeschreven, een hoge waarde heeft of waarbij de herstellingskosten snel kunnen oplopen. Meestal sluit men gedurende de eerste drie jaren na aankoop een volledige omniumverzekering af, om nadien over te stappen naar een kleine omnium. Veel is echter afhankelijk van hoe lang je de wagen zal gebruiken en vanaf wanneer de wagen voor de omniumverzekering wordt afgeschreven (en aan welke snelheid).
# 3. Verzekering arbeidsongeschiktheid
Als zelfstandige geniet je een veel minder ruime sociale bescherming. Dat is algemeen geweten. Om die reden is een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid altijd een aanrader. Zo’n verzekering biedt immers een extra inkomen bovenop hetgeen je van het Riziv krijgt.
Voor wie: Voor zij die nood hebben aan een hoger inkomen dan wat het Riziv te bieden heeft, bijvoorbeeld door het verplicht aflossen van een lening. Ook voor wie een hoger risico loopt op arbeidsongeschiktheid, bijvoorbeeld door genetisch bepaalde aandoeningen, is het een aanrader. Weet uiteraard wel dat wie reeds arbeidsongeschikt of ziek is, geen verzekering meer zal kunnen afsluiten. De arbeidsongeschiktheidsverzekering sluit je dan ook steeds in goede gezondheid af.
# 4. Rechtsbijstandsverzekering
De rechtsbijstandsverzekering zal bij een conflict de juridische kosten vergoeden. Denk bijvoorbeeld aan advocaatkosten en gerechtskosten maar ook aan de kosten voor expertiseverslagen. De rechtsbijstandsverzekering wordt vaak aangeboden als aanvulling bij een andere polis (bv. bij verzekeringen voor voertuigen), maar ook een algehele rechtsbijstandsverzekering is niet onmogelijk. Dat is meteen ook de reden waarom je best laat nagaan of je geen dubbele dekking geniet.
Opmerking: Kies bij een algemene rechtsbijstandsverzekering steeds voor een pakket op maat. Zo zal lang niet elke rechtsbijstandsverzekering tussenkomen bij arbeidsrechtelijke discussies. Er bestaan dan ook speciale rechtsbijstandsverzekeringen voor een aantal sectoren, gaande van garagisten tot paramedische beroepen.
Voor wie: Door de lage kostprijs is het bijna altijd interessant als aanvulling op andere verzekeringsformules. Bij een ruimer risico op juridische conflicten is een algehele rechtsbijstandsverzekering dan weer aangeraden.
Facultatieve verzekeringen voor zelfstandigen
Onderstaande verzekeringen zijn niet verplicht maar in specifieke situaties zijn ze echter wel interessant. In welke gevallen deze verzekeringen interessant zijn, staat steeds concreet aangegeven.
# 1. Kredietverzekering: verzekering voor zelfstandige met wanbetalers
“Wanbetalers ondermijnen de hele economie”, zo viel enkele jaren geleden nog te horen bij de UNIZO-studiedienst. Meer dan 25% van de Vlaamse KMO’s zouden dan ook te maken krijgen met klanten die niet betalen, terwijl ongeveer één op de veertig facturen nooit betaling zien. Anderzijds schakelde slechts één op twintig KMO’s een incassobureau in. Wanbetalers vormen een risico voor hedendaagse ondernemers en ook verzekeringsmaatschappijen weten dat als geen ander. In het kader van het almaar populairder wordende factoring biedt men tegenwoordig zogenoemde kredietverzekeringen aan. Via zo’n verzekering laat men zich verzekeren tegen wanbetaling.
De kostprijs van zo’n kredietverzekering is afhankelijk van een uniek onderzoek op basis van gedetailleerde data van de klanten en hun betalingsgedrag. Zo gaat men aan de hand van de aard van de activiteiten en de klantenspreiding na om welk risicoprofiel het gaat. Hierbij houdt men rekening met de totale portefeuille en dus zowel met de beste betalers als met de meest risicovolle klanten. Kortom: de premie zal men berekenen op basis van de totale omzet van de onderneming. Weet tot slot dat de verzekering de zelfstandige slechts een gedeeltelijke dekking verleent. Zo zal men bijvoorbeeld maar zestig of zeventig procent van de onbetaalde factuur vergoeden. Ook dat dekkingspercentage zal uiteraard de premie beïnvloeden.
Tip: Sinds enkele jaren kan je ook een kredietverzekering afsluiten bij Delcredere Ducroire (overheidsinitiatief). Hoewel je aan een aantal voorwaarden moet voldoen, geldt er een flexibelere klantenacceptatie dan bij particuliere kredietverzekeraars. Hier worden jouw klanten immers niet individueel doorgelicht maar geldt er een algemene beoordeling. Anderzijds is de dekking wel dubbel beperkt: zowel wat het factuurbedrag als de totale som van de uitbetalingen per jaar betreft.
Voor wie: Voor leveranciers of dienstverstrekkers met een risicovolle portefeuille die pas betaling vragen na levering van de goederen of diensten. Het wordt vaak afgesloten door bedrijven met een hoog percentage wanbetalers, een risicovolle doelgroep of een buitenlandse doelgroep waarbij de incasso moeilijk verloopt.
# 2. Verzekering zelfstandige voor elektronische apparatuur
De brandverzekering zal steeds ook de (brand)schade aan de elektronische apparatuur vergoeden. Toch volstaat deze verzekering voor de zelfstandige vaak niet. Zo zullen sommige brandverzekeringen bijvoorbeeld enkel de schade door onrechtstreekse blikseminslag dekken: dat is immers het schadegeval dat rechtstreeks schade aan het gebouw berokkent. Elektronische apparatuur zoals servers met waardevolle gegevens kunnen echter ook schade oplopen door een onrechtstreekse blikseminslag. Denk echter ook aan schade door abnormale slijtage, panne ten gevolge van gebrekkig onderhoud, etc. Het is overigens wel belangrijk om steeds na te gaan of er geen sprake is van een dubbele dekking met de brandverzekering.
Optioneel kan je tot slot nog kiezen voor een dekking wedersamenstellingskosten (kosten voor het opnieuw samenstellen van verloren gegane informatie) en een dekking bijkomende kosten (bv. huur van vervangingstoestel voor het opslaan van data).
Voor wie: Ondernemingen waarbij de risicoanalyse een verhoogd risico op schade aan apparatuur, bestanden en data aanhaalt en voor ondernemingen waarbij de core business zich in de digitale wereld situeert.
# 3. Verzekering zelfstandige tegen machinebreuk
Wie producten maakt, moet op zijn machines kunnen rekenen. Meer zelfs: machinebreuk kan nefast zijn voor een onderneming. Toch valt ook het kostenplaatje van een machine niet te negeren. Bedragen die oplopen tot in de honderdduizenden euro’s zijn in grotere bedrijven zeker niet ongewoon.
In dergelijke gevallen is er de verzekering tegen machinebreuk. Meestal is het een aanvulling op de brandpolis waarbij de machines opgenomen worden in de verzekering van de inhoud van het gebouw. De verzekering tegen machinebreuk biedt daarentegen een aantal bijkomstige dekkingen. Zo zijn ze gedekt terwijl ze functioneren en stilstaan, bij (de)montage en tijdens verplaatsingen. Ook bij pakweg het vastlopen door het ontbreken van smering of bij het warmlopen door wrijving zal de verzekeraar eventuele schade vergoeden. Bij een klassieke brandverzekering is dat uiteraard niet het geval.
Ook hier zijn er een aantal optionele dekkingen mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan een dekking voor schade aan funderingen of voor de kosten voor werkzaamheden die buiten de normale werkuren vallen. Bij een verzekering tegen machinebreuk is een dekking bijna altijd maatwerk, dus vraag steeds naar de optionele dekkingen en ga na wat al dan niet interessant is voor jouw onderneming.
Voor wie: Voor alle bedrijven die producten machinaal produceren of behandelen en waarbij de machines een hoge kostprijs hebben en/of waar er een hoog risico is op vastlopen en schade.
# 4. Verzekering BA uitbating
De verzekering BA Uitbating behoort niet tot het lijstje van de verplichte verzekeringen voor de zelfstandige. Echter is het vaak een interessante keuze. Met zijn drie waarborgen (BA Uitbating, BA na levering en BA toevertrouwde producten) biedt het een optimale verzekering voor de extracontractuele aansprakelijkheid tijdens de beroepsuitoefening. Hoewel het in vele gevallen een aan te raden verzekering is, plaatste ik hem toch op het lijstje met facultatieve verzekeringen. Het is immers enkel aantrekkelijk voor zij die producten leveren (en installeren), producten in bewaring nemen of indien er een risico bestaat op andere vormen van extracontractuele aansprakelijkheid.
Voor wie: Voor zelfstandigen die producten verkopen, leveren, herstellen en/of plaatsen bij klanten of (dure) goederen in bewaring nemen (bv. ter herstelling van een sportfiets).
# 5. Geldverzekering voor zelfstandigen
Een brand- of diefstalverzekering zal zelden voldoende dekking bieden indien een onderneming een grote som bankbiljetten in rook ziet opgaan. Denk echter niet alleen aan geldbiljetten maar bijvoorbeeld ook aan cheques en wissels. De geldverzekering voor zelfstandigen biedt de oplossing en biedt dekking tijdens het verblijf in verzekerde lokalen, tijdens het vervoer en wanneer ze in de nachtkluis liggen. Vaak is er ook sprake van een dekking bij verlies door betalingen met valse biljetten.
De prijzen voor dergelijke verzekeringen voor zelfstandigen kunnen nogal sterk verschillen. In de praktijk is het dan ook interessant om de voorwaarden steeds goed na te gaan. Bij diefstal zal je bijvoorbeeld goed moeten nagaan welke vormen van diefstal dekking genieten: enkel bij braak of ook bij bedreiging? En wat bij afpersing?
Voor wie: Dit is een ideale verzekering voor de eenmanszaak of de grotere bedrijven of zelfstandigen die met grote hoeveelheden contanten te maken krijgen. Vaak gaat het met andere woorden om de verkoop van duurdere goederen. Denk bijvoorbeeld aan juweliers of verkopers van luxekleding. Zij zullen zich niet enkel laten verzekeren voor inbraak maar zullen ook een geldverzekering voor zelfstandigen afsluiten.
# 6. Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering
Deze verzekering is uiteraard enkel interessant voor bedrijfsleiders van vennootschappen of leden van de raad van bestuur ervan. Zij staan immers bloot aan een aantal risico’s waarvoor de polis van de onderneming geen dekking biedt. Denk bijvoorbeeld aan inbreuken op de statuten van de vennootschap of inbreuken op de wet op de handelspraktijken. De bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering zal dan zowel de burgerlijke aansprakelijkheid als de kosten voor de strafrechtelijke verdediging waarborgen.
# 7. Transportverzekering
Je kan de aansprakelijkheid van de bestuurder van de transportwagen verzekeren, net als eventuele schade aan diezelfde transportwagen in geval van eigen aansprakelijkheid. Hiernaast kan je ook kiezen voor een transportverzekering indien de wagen waardevolle goederen vervoert. De transportverzekering zal tussenkomen bij diefstal van de goederen of bij beschadiging door het ongeval.
Bij een transportverzekering is het steeds belangrijk om de voorwaarden goed na te gaan. Wie met een bedrijf op een handelsbeurs zal gaan staan, zal immers een ander type polis moeten afsluiten dan zij die gewoon de goederen aan de deur van de klant afleveren. Bespreek een en ander dus goed met de verzekeraar.
Voor wie: Voor bedrijven die waardevolle goederen transporteren of waarbij er tijdens het transport een groter risico op diefstal bestaat.
