Sinds 1 januari 2017 is er een speciaal statuut voor de student-zelfstandige. Voorheen waren zij onderworpen aan dezelfde regels als elke zelfstandige, zowel op sociaal als fiscaal vlak. Wel was het mogelijk om gelijkschakeling met het statuut van zelfstandige in bijberoep als student in te roepen. Via het statuut van student-zelfstandige kunnen studenten nu veel eenvoudiger proeven van het ondernemerschap zonder dat ze daar fiscaal of sociaal voor worden afgestraft. Maar hoe zit het met die fiscale en sociale regeltjes?
Wie is de student-zelfstandige?
Allereerst is het belangrijk om te weten dat niet iedereen die student en zelfstandige is, het statuut van student-zelfstandige kan aannemen. Aan het statuut van student-zelfstandige zijn per slot van rekening een aantal voorwaarden verbonden:
- Minimum 18 jaar oud zijn;
- Ten hoogste 25 jaar oud zijn;
- In hoofdzaak (minimaal 27 studiepunten per schooljaar of minimaal 17 lesuren per week) ingeschreven zijn om regelmatig lessen te volgen aan een Belgische of buitenlandse onderwijsinstelling, met het oog op het behalen van een door de overheid in België erkend diploma;
- De lessen moeten regelmatig worden gevolgd of, indien de onderwijsinstelling geen aanwezigheden opneemt, moet er worden deelgenomen aan de examens (ongeacht het behaalde resultaat);
- Beroepsbezigheden uitoefenen die normaal onderworpen zijn aan het sociaal statuut der zelfstandigen.
De overheid neemt aan dat een schooljaar duurt van het vierde kwartaal tot en met het derde kwartaal van het volgende jaar. Wie eind juni zou afstuderen, kan het statuut dus nog behouden tot eind september. Maar wie in juli wil beginnen als student-zelfstandige, kan dat niet doen op basis van de toekomstige opleiding die in september start. In dat geval moet de student-zelfstandige bewijzen dat hij in de maanden voordien al een opleiding volgde. In het vierde kwartaal van het jaar waarin je 25 jaar wordt (ongeacht de verjaardag), loopt het voordeelstatuut af. Stop je tijdens het academiejaar met de studies? Dan loopt het statuut af op de eerste dag van het lopende kwartaal, ongeacht wanneer je met de studies stopt.
Als er aan deze voorwaarden is voldaan en de zelfstandige het statuut van student-zelfstandige aanvraagt, geniet de student-zelfstandige van een soepele en laagdrempelige sociale regeling.
Gunstige regeling sociale bijdragen student-zelfstandige
Wanneer je start als student-zelfstandige, betaal je een voorlopige bijdrage van zo’n 80(*) euro per kwartaal. Pas wanneer de echte beroepsinkomsten bekend zijn, kan men de definitieve sociale bijdrage bepalen. De berekening van de sociale bijdragen als student-zelfstandige is heel gunstig (inkomstenjaar 2019):
- Inkomsten tot en met 6.923,69 euro zijn volledig vrijgesteld van sociale bijdragen;
- Op de inkomsten vanaf 6.923,70 tot 13.847,39 euro betaal je 20,5% sociale bijdragen, zonder een minimumbijdrage;
- Wanneer je inkomsten meer dan 13.847,39 euro bedragen, betaal je sociale bijdragen als zelfstandige in hoofdberoep met een minimum kwartaalbijdrage van zo’n 710(*) euro.
Wanneer je hoge inkomsten verwacht te boeken, kan deze bijdrageberekening ineens resulteren in torenhoge naheffingen. Daarom geef je bij aanvang best meteen je concreet verwachte inkomsten door. Dan past men de voorlopige sociale bijdragen voor de student-zelfstandige aan. Verwacht je daarentegen de grens van 6.923,69 euro niet te overschrijden? Dan dien je een aanvraag tot vermindering van de sociale bijdragen als student-zelfstandige in.
(*) Exacte bedragen afhankelijk van de aangerekende kosten door het sociaal verzekeringsfonds.
Wat krijg je in ruil voor je sociale bijdragen als student-zelfstandige?
In principe opent het sociaal statuut van student-zelfstandige geen eigen sociale rechten. Het gaat enkel en alleen om solidariteitsbijdragen en je blijft gewoon ten laste van je ouders. Zij ontvangen nog steeds kinderbijslag en de gezondheidszorgen worden ook via de ouders terugbetaald. Op basis van drempelbedragen en andere criteria zijn hierop een aantal uitzonderingen voorzien. Wanneer je inkomsten als student-zelfstandige meer bedragen dan 13.847,39, betaal je sociale bijdragen zoals de zelfstandige in hoofdberoep. In dat geval bouw je ook dezelfde sociale rechten op als een zelfstandige in hoofdberoep.
Student-zelfstandige en kinderbijslag
Als student-zelfstandige behouden je ouders in principe de kinderbijslag. Enkel wanneer je inkomsten hoger liggen dan 6.923,69 euro moet er worden nagegaan of je nog voldoet aan de voorwaarden. Hiervoor moet worden nagegaan of je niet meer dan 240 uur per kwartaal werkt (behoudens tijdens de maanden juli, augustus en september waarbij er geen maximumgrens is). Om dat aan te tonen, moet je een verklaring op eer invullen. Bij twijfel mag het kinderbijslagfonds je ondervragen.
Als student-zelfstandige ten laste van de ouders?
Om als student-zelfstandige ten laste van je ouders te blijven, moeten je inkomsten beperkt zijn. Hiervoor mogen je netto-bestaansmiddelen niet hoger zijn dan 3.330 euro (inkomstenjaar 2019). Ook andere inkomsten waar je als jobstudent van geniet, moeten binnen die grens vallen. Wanneer je een bezoldiging ontvangt binnen de vennootschap van je ouders of indien de ouders het inkomen als beroepskost aftrekken, gelden andere bepalingen.
Student-ondernemer statuut en belastingen betalen
Je moet pas belastingen betalen indien jouw inkomsten de belastingvrije som overschrijden. Voor inkomstenjaar 2019 gaat het om 8.860 euro. Houd voor de bepaling van de inkomsten uiteraard ook rekening met andere inkomstenbronnen, bijvoorbeeld als jobstudent.
Bouw je als student zelfstandig sociale rechten op?
In principe blijf je voor de ziekteverzekering ten laste van je ouders en bouw je geen sociale rechten op. Dat is anders wanneer je sociale bijdragen betaalde als zelfstandige in hoofdberoep. Er is wel een enkele uitzondering voor de sociale rechten in verband met arbeidsongeschiktheid: de kwartalen waarop je een verminderde bijdrage betaalde als student-zelfstandige, kunnen wel meetellen voor het vervullen van de wachttijd.
Student-zelfstandige en btw-plicht
Het sociaal statuut van student-zelfstandige staat onafhankelijk van je btw-plicht, die afhankelijk is van je activiteit. In principe ben je als student-zelfstandigs dus btw-plichtig. Indien je inkomsten echter beperkt zijn, kan je net zoals elke zelfstandige van de btw-vrijstellingsregeling genieten. Je moet dan wel nog steeds een btw-nummer aanvragen en je keuze bij aanvang van je activiteiten kenbaar maken.
