Het beroep van privédetective is in België wettelijk geregeld. Het is de wet van 19 juli 1991 die dat doet. Wat mag een privé-detective? Wat zijn de bevoegdheden van een privé-detective? En hoe word je een privé-detective? Al deze zaken zijn door de wet geregeld. We beantwoorden een aantal veelgestelde vragen over de privédetective en leggen zo een aantal dingen voor je uit.
Wat mag een privé-detective wel en niet?
De opdracht van een privédetective is heel ruim, dat staat ook zo in de wetgeving te lezen. Je kan een privé-detective inhuren voor uiteenlopende zaken, zoals:
- Het verzamelen van informatie en bewijzen voor rechtszaken
- Het opsporen van verdwenen personen
- Het opsporen van gestolen of verloren goederen
- Het vaststellen van diefstal door personeel of klanten
- Het verzamelen van informatie over de burgerlijke stand, het gedrag en de moraliteit van sollicitanten
- Het verzamelen van informatie omtrent de vermogenstoestand van potentiële investeerders
- Het verzamelen van informatie omtrent bedrijfsspionage
- Het vaststellen van vals ziekteverzuim
- Het vaststellen van fraude
- Het vaststellen van overspel
Samengevat kan je eigenlijk zeggen dat een privédetective aan waarheidsvinding doet. Op een objectieve manier de waarheid achterhalen, ongeacht of dat nu de waarheid is die de opdrachtgever wel of niet wil horen, is waar het bij een privédetective allemaal om draait.
Regels en middelen om de waarheid te achterhalen
Het is daarbij zeker niet zo dat privédetectives zich als cowboys mogen gedragen en zomaar alles mogen doen om de waarheid aan het licht te brengen. Zo moet een privédetective niet alleen rekening houden met de reglementering omtrent het beroep zelf, maar bijvoorbeeld ook met de regels omtrent de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en met de privacywetgeving.
Een privédetective mag uiteraard ook geen strafbare feiten plegen of geweld gebruiken, dat is logisch. Een privédetective voert zijn werk dan wel onzichtbaar en in de schaduw uit, maar heeft er alle belang bij dat hij deze regels nauwgezet naleeft. Anders riskeert de privédetective dat de verzamelde informatie niet bruikbaar is in de rechtszaal.
Om aan waarheidsvinding te doen, beschikt een privédetective over verschillende methodes. Hij kan bijvoorbeeld mensen interviewen, volgen of fotograferen. Ook publiek toegankelijke informatie die bijvoorbeeld openbaar op sociale media te vinden is, kan worden aangewend. Kenmerkend daarbij is dat een privédetective zich beperkt tot waarnemingen die kunnen gebeuren op publiek toegankelijke plaatsen en op de openbare weg. Het gaat om waarnemingen die iedereen kan doen en die perfect legaal worden gedaan. Uiteraard is een privédetective hier bovengemiddeld vaardig in en weet hij hoe en op welke manier hij de waarheid zo nauwkeurig mogelijk op het spoor kan komen.
Nadien worden alle vaststellingen door de privédetective in een objectief verslag gegoten, een verslag zonder interpretaties. Hierdoor wordt er veel bewijswaarde aan dit verslag geacht. Voor een privédetective is dit verslag het visitekaartje en het resultaat van zijn harde werk. Het mag dan ook niet verbazen dat een privédetective niet voortdurend veldwerk verricht, maar ook vaak achter zijn computer vertoeft.
Wie is privédetective en hoe word je privédetective?
Een privédetective dient over een vergunning te beschikken en dient de juiste opleidingen te hebben gevolgd. Ook moeten er regelmatig bijscholingen worden gevolgd. Niet alleen het volgen van de juiste opleidingen is nodig om een privé-detective te worden. Bovendien gelden er ook extra (deontologische) eisen.
Zo mag men bijvoorbeeld niet veroordeeld zijn voor oplichting, valsmunterij of meineed. Er gelden ook nog eens nationaliteitsvereisten, leeftijdsvereisten enzovoort. Om een privédetective te worden, moet men dus voldoende integer zijn. Het stereotype als dat een privédetective een louche cowboy is, kan dan ook in de prullenmand verdwijnen.
Verder kan een privédetective als zelfstandige aan de slag zijn – zelfs enige tijd in bijberoep – of in loondienst. In ons land zijn iets minder dan 800 privédetectives werkzaam. Een groot deel van deze privédetectives werken voor verzekeraars. Deze detectives proberen dan vooral de waarheid achter schadeclaims te achterhalen. Daarnaast hebben grote supermarktketens detectives in dienst om winkeldiefstallen op te sporen, terwijl topbedrijven als Proximus en Coca-Cola privédetectives in dienst hebben om fraude op het spoor te komen. Het gaat daarbij veelal om detectives die sectorale opleidingen hebben gevolgd en die zich in een specifieke sector hebben gespecialiseerd. Daarnaast zijn er uiteraard ook de allround detectives, de manusjes-van-alles.
Hoeveel kost een privé-detective?
Uiteraard heeft een privé-detective inhuren een prijs. Wat een privé-detective kosten zal, is sterk afhankelijk van het dossier, de moeilijkheidsgraad, hoeveel personen en middelen er moeten worden ingezet, hoeveel tijd er naar het dossier gaat, enzovoort. Bovendien mag iedere privé-detective zijn prijzen zelf kiezen en vastleggen, waardoor er uiteraard ook verschillen zijn. De deskundigheid zal natuurlijk medebepalend zijn voor de prijs van een privédetective.
Natuurlijk is het mogelijk om vooraf een kostenraming te laten maken en eventueel kunnen er vaste prijzen worden afgesproken, hoewel dat in de sector niet zo gebruikelijk is. Meestal moet je bij een privé-detective rekenen op een uurtarief van 50 tot 75 euro (excl. btw). Daar komen ook nog onkosten en kilometervergoedingen bovenop. Meestal rekent een privé-detective geen toeslagen aan voor nacht- of weekendwerk, omdat dat nu eenmaal bij de job hoort. Een bakker rekent bijvoorbeeld ook geen toeslagen aan voor brood dat hij ’s nachts heeft gebakken.
Hoe discreet is een privédetective?
Het is heel eenvoudig om na te gaan wie al dan niet een vergunde privé-detective is, want deze informatie wordt openbaar gepubliceerd. Desondanks zullen veel mensen nooit weten dat ze door een privé-detective worden gevolgd. Of toch niet voordat de waarheid aan het licht is gebracht.
De privédetective heeft een beroepsgeheim dat niet zomaar aan de kant kan worden geschoven. Zelfs politieambtenaren kunnen enkel met de juiste mandaten toegang krijgen tot de informatie over de door de privédetective uitgevoerde opdrachten. Het is dan ook heel logisch dat niemand echt goed zicht heeft op de activiteiten van een privédetective, ook dat is nu eenmaal eigen aan de job. Toch moet een privédetective zich deontologisch correct opstellen en heeft de privédetective een archiveringsplicht, zodat de FOD Binnenlandse Zaken controles kan uitvoeren.
Het is net door de onduidelijkheid over de uitgevoerde opdrachten dat er vorig jaar nieuwe regels werden aangekondigd. De essentie is dat de privédetective niet zomaar alle opdrachten mag aanvaarden en zich moet onthouden van opdrachten waarbij de opdrachtgever geen gerechtvaardigd belang heeft.
