Voor de verkiezingen kwamen sommige partijen met beloftes op de proppen waarbij iedereen op een pensioen van maar liefst €1.500,- zou kunnen rekenen. Van zodra de stemmen geteld waren, kwam het echte verhaal echter opnieuw boven water: de eerste pensioenpijler (het wettelijk pensioen) is niks meer of minder dan doffe ellende.
Het is dan ook niet geheel onlogisch dat de derde pensioenpijler voor zelfstandigen het toevluchtsoord bij uitstek is. Maar welke pensioenspaarvorm is voor jou interessant? Ik leg een en ander voor jou uit en heb het zowel over de voordelen, nadelen als de geschiktheid van de verschillende vormen van pensioensparen.
Lees ook: Hoe bouw je met een eenmanszaak extra pensioen op?
Het klassieke pensioensparen
Net zoals werknemers dat kunnen, kan je ook als zelfstandige opteren voor deze pensioenspaarvorm. Via het klassieke pensioensparen kan je fiscaal voordelig sparen voor jouw pensioen. Hierbij kan je kiezen tussen een zogenoemde pensioenspaarverzekering of een pensioenspaarfonds.
Pensioenspaarfonds of pensioenspaarverzekering?
De eerste keuze die je dient te maken, is deze tussen een pensioenspaarfonds en een pensioenspaarverzekering.
Een pensioenspaarverzekering geeft in principe de meeste zekerheid omdat het recht geeft op een gewaarborgde rente. Hoe hoog deze gewaarborgde rente is, verschilt van aanbieder tot aanbieder. Elke pensioenspaarverzekering vergelijken, luidt dan ook de boodschap. Anderzijds is er ook sprake van een winstdeelneming, waardoor je ook een aangename rente kan genieten. Het doel is uiteraard dat die rente hoger ligt dan de inflatie, opdat jouw gespaard geld niet aan waarde hoeft in te boeten.
Bij een pensioenspaarfonds is dat anders. Hier investeert men met jouw geld in aandelen en obligaties. De winsten zijn met andere woorden afhankelijk van de beursschommelingen. Zo kan je rekenen op een veel hogere rente, maar omdat er geen gewaarborgde rente is heb je anderzijds geen zekerheid.
Kiezen voor pensioenspaarfonds of pensioenspaarverzekering?
Deze keuze is natuurlijk afhankelijk van de toestand van de financiële markt op het moment van het instappen. Maar over het algemeen is een pensioenspaarfonds vooral interessant voor jongeren. Eventuele risico’s op korte termijn worden op lange termijn immers uitgevlakt, met een gemiddeld hoger rendement tot gevolg. Eenmaal men richting de vijftig jaar evolueert, wordt een pensioenspaarverzekering echter steeds interessanter.
Voordelen van pensioensparen
Het grootste voordeel van deze vorm van pensioensparen is uiteraard de fiscale aftrekbaarheid. Ook voor werknemers is dit het geval. Zo kan je tot 30% fiscaal aftrekken waardoor je minder belastingen moet betalen. Hoeveel je fiscaal kan aftrekken, is echter afhankelijk van het gespaarde bedrag.
| Gestort bedrag pensioensparen | Belastingvermindering pensioensparen (%) | Maximaal aftrekbaar bedrag pensioensparen |
| €0,01 – €980,- | 30% | €294,- |
| €0,01 – €1.260,- | 25% | €315,- |
Voor wie meer dan €980,- wil storten, is het met andere woorden opletten
geblazen. Het is immers zo dat de procentuele belastingvermindering dan kleiner
is. Wie dus €981,- zou storten, zal slechts een fiscaal aftrekbaar bedrag van
€245,25 genieten (i.p.v. €294,- indien €1,- minder werd gestort). Daarom is het
regime met de belastingvermindering van 25% pas fiscaal interessant indien €1.176,04
of meer wordt gestort.
Is pensioensparen voor jou interessant?
Voor werknemers is dit veruit de populairste pensioenspaarvorm in de derde pijler. En dat mag omwille van de fiscale aftrekbaarheid niet verbazen. Voor zelfstandigen is het echter minder interessant omdat zij via andere oplossingen meer kunnen storten. Bovendien kan pakweg een VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen) volledig fiscaal worden ingebracht waardoor je minder belastingen én sociale zekerheidsbijdragen moet betalen.
Uiteraard kan je nog steeds kiezen voor pensioensparen, maar spaar toch maar eerst tot de maximale grens van het VAPZ… En ook dan zijn er nog andere opties.
VAPZ (Vrij aanvullend pensioen zelfstandigen)
Het VAPZ of het Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen is voor de meeste zelfstandigen dus interessanter. En dat heeft onder andere te maken met de maximale premie die je mag storten:
| Cijfers VAPZ 2019 | Aftrekbaar percentage VAPZ | Met een minimum van… | En een maximum van… |
| VAPZ – Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen | 8,17% beroepsinkomen | €1.131,33 | €3.256,87 |
| Sociaal VAPZ – Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen | 9,40% beroepsinkomen | €1.301,65 | €3.747,19 |
Voordelen VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen)
Het grote voordeel van het VAPZ of het Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen is uiteraard dat je een hogere premie kan storten en zo ook veel meer kan sparen voor jouw pensioen. Alleen al daarom is het een interessante pensioenspaarvorm. Maar er is ook meer dan enkel dat. Zo worden de gestorte premies immers als beroepskosten aanzien en moet je dus ook minder sociale bijdragen en belastingen betalen. Ook is er sprake van een gunstige eindbelasting en is er geen premietaks verschuldigd. In de praktijk is een Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen dan ook altijd interessanter dan het klassieke pensioensparen.
Is het VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen) voor jou interessant?
Het VAPZ of Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen is zo goed als altijd interessanter dan het klassieke pensioensparen. In sommige gevallen is een zogenaamd POZ (Pensioenovereenkomst Zelfstandigen) echter ook interessant, maar dat is vooral het geval indien jouw belastbaar inkomen vrij hoog ligt (en misschien moet je dan ook vooral uitkijken naar een andere vennootschapsvorm).
Meestal raadt men aan om eerst en vooral te opteren voor een Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen en enkel indien daar het plafond wordt bereikt, een POZ (Pensioenovereenkomst Zelfstandigen) te overwegen
POZ (Pensioenovereenkomst Zelfstandigen)
Bij een POZ (Pensioenovereenkomst Zelfstandigen) worden de premies niet gestort in een tak21-verzekeringsproduct met kapitaalgarantie. Of toch niet automatisch, want het kan perfect ook om een tak23-verzekering gaan. Bovendien moet je rekening houden met een verzekeringstaks van 4,4% (in tegenstelling tot bij het Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen). De belastingvermindering bedraagt hier 30%.
Voordelen van het POZ (Pensioenovereenkomst Zelfstandigen)
Het fiscaal voordeel van het VAPZ is veel groter dan de 30%-belastingvermindering waarop je bij de Pensioenovereenkomst Zelfstandigen mag rekenen. Bovendien hebben de stortingen die je doet in het kader van de Pensioenovereenkomst Zelfstandigen geen invloed op de te betalen sociale bijdragen.
Het grote voordeel ligt echter in het totale bedrag dat je kan storten. Hier is er geen absolute bovengrens, enkel een relatieve bovengrens van 80%: de som van het VAPZ, het wettelijk pensioen en het POZ-pensioen mag (om te slaan naar een jaarlijkse rente) niet hoger zijn dan 80% van het gemiddelde zelfstandig inkomen van de afgelopen drie jaar.
Is een Pensioenovereenkomst Zelfstandigen (POZ) interessant?
Dat kan, maar in de praktijk is een Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen meestal interessanter. Enkel voor zelfstandigen met hogere inkomsten die aanlopen tegen de plafonds van het Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen, kan een Pensioenovereenkomst Zelfstandigen voordelen te bieden hebben. Een detailberekening is echter aan de orde, maar dat kan jouw sociaal kantoor zeker voor je doen.
Langetermijnsparen via een individuele levensverzekering
Als zelfstandige kan je ook via een individuele levensverzekering aan langetermijnsparen doen. Het gaat om een tak 21- of tak 23-verzekeringsproduct waarbij het fiscaal voordeel op de stortingen 30% bedraagt. Echter geldt er een maximumgrens dat afhankelijk is van je inkomen. Bovendien moet je rekening houden met diverse kosten (beheer-, instap- en uitstapkosten) die toch wel sterk op kunnen lopen. Dit kan een interessante aanvulling zijn, maar het echte fundament voor jouw pensioen leg je toch nog steeds via het Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen.
Vierde en vijfde pensioenpijler
Als zelfstandige beperk je je tot slot maar beter niet tot de derde pensioenpijler. Ook de vierde en de vijfde pensioenpijler zijn niet te negeren.
De vierde pensioenpijler is eigenlijk het pensioen in eigen beheer. Met andere woorden: zelf sparen en beleggen, zonder enig fiscaal voordeel, om zo een mooie reserve op te bouwen. Indien daarvoor mogelijkheden bestaan, is dat altijd een goed idee.
Hetzelfde kunnen we tot slot zeggen van de vijfde pensioenpijler: een eigen huis. Wanneer je op pensioen gaat, bezit je maar beter een woning. Zo hoef je geen huur te betalen en zal je heel veel uit kunnen sparen. En zo kan je toch eenvoudiger een zekere levensstandaard behouden.
